به‌طورکلی شرکت‌هایی که شرایط ورود به بازار بورس و اوراق بهادار را با طی کردن مراحلی به دست می‌آورند به‌اصطلاح در روز فروش سهام خود به عموم سهامداران، عرضه اولیه می‌شوند. برای به دست آوردن مجوز حضور در بازار سرمایه شرکت‌ها بایستی مدارک لازم را به سازمان بورس ارائه نموده و مراحل پذیرش را طی نمایند تا بتوانند سهام خود را از طریق بورس به عرضه عمومی گذاشته و مورد معامله قرار دهند.

در این روش مدیر عرضه می‌بایست حداقل ظرف 7 روز کاری قبل از عرضه طی گزارشی: اطلاعات مدیر عرضه، تاریخ ثبت سفارش، کف قیمت و دامنه قیمت، تعداد سهام قابل‌عرضه و سقف تعهد خرید، اعضای گروه متعهدین و تعهدات این گروه را مطابق فرم‌های سازمان بورس پس از تائید ناشر پذیرفته‌شده، مدیر عرضه و سهامداران عمده را به بورس ارسال و اعلام نماید. سازمان پس از موافقت باعرضه، این اطلاعات را در اطلاعیه عرضه اولیه ثبت نموده و حداقل 2 روز کاری قبل از عرضه اولیه منتشر می‌نماید. دامنه قیمت طبق قانون نباید بیش از 20 درصد از کف قیمتی بیشتر باشد.

پس از انتشار اطلاعیه عرضه اولیه بایستی منتظر اعلام ساعت عرضه در روز عرضه بود که از طریق اطلاعیه پیام ناظر بازار اعلام می‌گردد.

عرضه اولیه یک موقعیت بااهمیت ازنظر عموم سهامداران هست. معمولاً سهام عرضه اولیه سود ده بوده و به همین دلیل شرکت در عرضه اولیه‌ها بین عموم سهامداران طرفداران زیادی پیدا نموده است. می‌توان گفت عرضه اولیه یک روش کم‌خطر برای اولین سرمایه‌گذاری در بورس برای سهامداران تازه‌وارد و جدید است.

تمامی افراد برای حضور در بازار سرمایه نیاز به آموزش بورس داشته و این نیاز را می‌توان با شرکت در کلاس آموزش بورس از صفر تا صد برطرف نمود.

درگذشته عرضه سهام شرکت‌ها در بورس برای اولین بار با مشکلاتی همراه بوده و به دلیل ارسال حجم بالای سفارشات برای خرید و کمبود سهم، بسیاری از سهامداران موفق به خرید سهم نمی‌شدند. امروزه روش عرضه اولیه تغییر کرده و این مشکلات تا حدود زیادی برطرف گردیده است.

نحوه خرید عرضه اولیه چگونه است؟

همان‌گونه که اشاره گردید امروزه عرضه اولیه ها با متد نوین ارائه می‌گردد. به صورتی که تمامی شرکت‌کنندگان می‌توانند از سهام عرضه‌شده این شرکت‌های تازه به بورس آمده بهره‌مند گردند. در روش ثبت سفارش (Book Building) یا ثبت دفتری در روز خرید که توسط سازمان بورس اعلام می‌گردد موارد ذیل را بایستی مدنظر قرار دهید.

• ثبت سفارش و درخواست خرید سهم فقط در ساعت مشخص‌شده از طرف سازمان بورس موردقبول واقع می‌شود. به‌عنوان‌مثال در اطلاعیه اعلام می‌گردد ساعت ثبت سفارش تنها از ساعت 10 الی 30/12 هست.
• حداقل قیمت و حداکثر قیمت در اطلاعیه اعلام می‌گردد. مثلاً 850 تومان تا 900 تومان.
• حداکثر سهام قابل‌خرید برای سهامدار نیز اعلام می‌گردد. مثلاً هر سهامدار می‌تواند برای خرید 1000 سهم ثبت سفارش نماید.

با توجه به اینکه در این روش اولویت زمان ثبت سفارش لحاظ نمی‌گردد، سهامدار می‌تواند بدون دغدغه و استرس در طول مدت‌زمان اعلام‌شده ثبت سفارش نماید. پس از اتمام این زمان سفارشات ارسال‌شده توسط تمامی سهامداران مورد پردازش قرارگرفته و سهام شرکت بین تمام افراد شرکت‌کننده در عرضه اولیه تقسیم می‌گردد. لازم به ذکر است افرادی که بالاترین قیمت را در سفارش ثبت می‌کنند احتمال بیشتری برای خرید دارند. در حقیقت به دلیل اینکه تقاضا برای سهم بسیار زیاد است تمام افراد بالاترین قیمت را ثبت کرده و کسانی که قیمت پایین را درخواست می‌کنند اغلب موفق به خرید نمی‌شوند.

عرضه اولیه در تمامی بازارهای دنیا و با روش‌های دیگر ازجمله: عرضه عمومی به روش حراج و عرضه عمومی به روش قیمت ثابت هم انجام می‌پذیرد که در ایران مرسوم نیست.

آموزش دریافت کد بورسی

برای خرید عرضه اولیه نیز باید مانند معامله سایر سهام باید کد بورسی داشته باشید، خرید عرضه اولیه برای عموم آزاد است به شرطی که کد بورسی داشته باشید. (دیگر شرط داشتن کد بورسی، ثبت‌نام در سامانه سجام، دریافت کد 10 رقمی سجام، احراز هویت و درنهایت داشتن 18 سال هست)

تعداد عرضه اولیه‌ها محدود و در سال چند بار بیشتر اتفاق نمی‌افتد، به‌عنوان نمونه از ابتدای سال 99 تا مهرماه تنها 20 عرضه اولیه اتفاق افتاده است.